Φωτό της εβδομάδας: Μάχη στην Αθήνα

Λίγο αργοπορημένος, δημοσιεύω αυτό τον πίνακα ως μικρό φόρο τιμής στους αγωνιστές του 1821.

Ο πίνακας ανήκει φυσικά στη σειρά των έργων που ενέπνευσε η Ελληνική Επανάσταση το 19ο αιώνα, τα οποία τις πιο πολλές φορές απηχούν τις αντιλήψεις των καλλιτεχνών (ή των παραγγελιοδοτών τους) για την Ελλάδα και τον πόλεμό της ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Συχνά ο ρεαλισμός θυσιάζεται προς χάρη του θεάματος (ας μην ξεχνάμε τη μόδα του ‘οριενταλισμού’ που σάρωνε εκείνη την εποχή). Άλλοτε, στα πλαίσια του φιλελληνικού κινήματος, ο πίνακας λειτουργεί προπαγανδιστικά, τονίζοντας τις αρετές των Ελλήνων και το δίκαιο του αγώνα τους. Δεν είναι τυχαίο το ότι οι σκηνές συχνά πλαισιώνονται από αρχαία ερείπια, για να τονίσουν την καταγωγή των σημερινών Ελλήνων από τους ένδοξους προγόνους τους, ενώ πολλές φορές οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν θεατρικές χειρονομίες για να δείξουν το δράμα του Ελληνικού αγώνα, τη γενναιότητα των Ελλήνων ή την αθλιότητα των αντιπάλων τους.

Έργο ενός άσημου Γερμανού καλλιτέχνη, του Georg Perlberg, ο πίνακας απεικονίζει μια φανταστική μάχη κοντά στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στην Αθήνα. Και μόνο ο τεράστιος αριθμός των πολεμιστών, αποδεικνύει ότι ο ζωγράφος δεν είχε άμεση επαφή με τα γεγονότα. Επιπλέον, οι στυλιζαρισμένες στάσεις και οι απαστράπτουσες (και όχι σχισμένες και λερωμένες) φουστανέλες, μαρτυρούν ότι πρόθεσή του δεν ήταν να αποδώσει φωτογραφικά μια πραγματική μάχη, αλλά μια εξιδανικευμένη εκδοχή του πως θα ήταν ίσως μια μάχη Ελλήνων εναντίον Οθωμανών, με έμφαση στα εξωτικά στοιχεία (που αποδίδονται με κάθε λεπτομέρεια), όπως οι φορεσιές, η καμήλα, το ξερό τοπίο με τις αρχαιότητες.

Το ότι ο Ναός του Ολυμπίου Διός φαίνεται να βρίσκεται στους πρόποδες της Ακρόπολης, μάλλον οφείλεται σε κακή ερμηνεία του υλικού που είχε στη διάθεσή του ο ζωγράφος, δηλαδή γκραβούρες που με τη σειρά τους βασίζονταν σε σχέδια περιηγητών που είχαν περάσει από την Ελλάδα πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης.